به گزارش عیار معدن، در حالی که قیمت جهانی مس از مرز ۱۰ هزار دلار در هر تن عبور کرده است، بحران عرضه، سرمایهگذاری میلیارد دلاری شرکتها و حمایت مستقیم دولت آمریکا از معادن داخلی، چشمانداز تازهای برای این فلز حیاتی رقم زدهاند. کمبود تولید، ادغام شرکتهای بزرگ و تمرکز جهانی بر انرژی پاک، مس را به ستاره جدید بازار مواد معدنی تبدیل کرده است.
در ماه سپتامبر ۲۰۲۵، بازار جهانی مس شاهد یکی از پرشتابترین جهشهای قیمتی سالهای اخیر بود؛ جایی که قیمت این فلز سرخ برای نخستین بار در بیش از یک سال گذشته از مرز ۱۰ هزار دلار به ازای هر تن عبور کرد و در سطح ۴.۶۴ دلار به ازای هر پوند بسته شد.رشد ۴.۱۱ درصدی قیمت مس در یک ماه و افزایش ۱۸.۱۸ درصدی از ابتدای سال جاری میلادی، بازتابی از کمبود عرضه جهانی و افزایش سرمایهگذاری در فلزات حیاتی بود.
شرکتهای معدنی نیز از این روند بیشترین بهره را بردند؛ به نحوی که شاخص شرکتهای بزرگ تولیدکننده مس، رشد ۳۸.۲۶ درصدی و شرکتهای کوچکتر «Junior miners»، جهشی خیرهکننده معادل ۷۲.۴۶ درصد از ابتدای سال ۲۰۲۵ را تجربه کردند. این ارقام به روشنی نشان میدهد که موج جدیدی از توجه سرمایهگذاران به سوی معادن مس روانه شده است.
عرضه جهانی در تنگنا؛ سالی با کمترین رشد از ۲۰۱۱
بزرگترین عامل صعود قیمت، اختلالات گسترده در عرضه جهانی مس بود. توقف فعالیت معدن گراسبرگ در اندونزی به عنوان دومین معدن بزرگ مس جهان، موجب حذف حدود ۵۹۱ هزار تن از تولید جهانی تا پایان سال ۲۰۲۶ شد. در کنار آن، حوادثی همچون سیل در معدن کاموآ-کاکولا در کنگو (با افت تولید حدود ۳۰۰ هزار تن)، کاهش تولید در معادن تک ریسورسز در شیلی و حادثه در التنینته شرکت کودلکو، زنجیره تامین جهانی را با بحرانی کمسابقه مواجه کرده است.
با تعطیلی بلندمدت معدن کوبری پاناما نیز بیش از ۳۰۰ هزار تن دیگر از عرضه جهانی حذف شده است. در نتیجه، سال ۲۰۲۵ ضعیفترین سال از نظر رشد تولید معدنی از سال ۲۰۱۱ تاکنون ارزیابی میشود.شرکت بیاچپی برای جبران این کمبود، اعلام کرده است که ۸۴۰ میلیون دلار در پروژه المپیک دم سرمایهگذاری میکند اما این پروژهها هنوز قادر به پاسخگویی به رشد سریع تقاضا نیستند. در نتیجه، شکاف عرضه و تقاضا عمیقتر شده است و هرگونه اختلال جدید، میتواند شوک تازهای به قیمتها وارد کند.
سیاستهای دولت آمریکا؛ از مالکیت تا هدایت بازار
دولت آمریکا در ماه سپتامبر ۲۰۲۵، گام بلندی در جهت امنیت تامین فلزات حیاتی برداشت. واشنگتن با خرید ۱۰ درصد از سهام شرکت تریلوژی متالز «Trilogy Metals» و صدور مجوز ساخت جاده معدنی «Ambler Access» در آلاسکا، مستقیما وارد حوزه سرمایهگذاری معدنی شد. این اقدام باعث شد ارزش سهام تریلوژی در یک روز سه برابر شود.
پیشتر نیز دولت آمریکا در پروژههای استراتژیک دیگر مانند Thacker Pass (لیتیوم) و Mountain Pass (عناصر نادر خاکی) سرمایهگذاری کرده بود. در مورد دوم، وزارت دفاع با تزریق ۴۰۰ میلیون دلار سرمایه ممتاز به شرکت «MP Materials»، به بزرگترین سهامدار آن بدل شد و قرارداد خرید تضمینی محصولات تولیدی را نیز امضا کرد.
این سیاستها نشان میدهد واشنگتن دیگر تنها ناظر بازار نیست بلکه به بازیگری فعال در شکلدهی آینده زنجیره تامین مواد حیاتی تبدیل شده است؛ رویکردی که میتواند به سود شرکتهای معدنی کوچکتر آمریکایی تمام شود و چرخه تولید داخلی را تسریع کند.
موج ادغام و تملک (M&A): مس، محور جدید استراتژی شرکتهای معدنی
بازار مس در سال جاری میلادی شاهد موجی از ادغامهای بزرگ بوده است. مهمترین آن، ادغام ۵۳ میلیارد دلاری شرکتهای «Anglo American» و «Teck Resources» است که این غول جدید را در رده ششمین تولیدکننده بزرگ مس جهان قرار میدهد.
این تنها نمونه نیست؛ در سالهای اخیر نیز معاملات بزرگی مانند خرید شرکت «Filo Mining» توسط Lundin (با ۳۲ درصد پرمیوم)، خرید شرکت «Oz Minerals» توسط BHP (با ۴۹ درصد پرمیوم) و تصاحب شرکت «Turquoise Hill» توسط شرکت «Rio Tinto» انجام شده است.
شرکت «Teck» با فروش کامل بخش زغالسنگ خود، تمرکز مجموعه را به مس معطوف کرده است؛ تصمیمی که نمادی از تغییر راهبرد جهانی از سوختهای فسیلی به فلزات حیاتی است. در سوی دیگر، شرکت «Anglo American» نیز با واگذاری داراییهای پلاتین و نیکل و تمرکز بر مس، نشان داده که این فلز اکنون در مرکز استراتژی جهانی معدنکاری قرار گرفته است.
چرا مس «فلز آینده» است؟
در حالی که تقاضای جهانی برای زغالسنگ و سنگآهن با کاهش روبهروست، مس به دلیل نقش حیاتی آن در انتقال انرژی، فناوریهای پاک، شبکههای برق، خودروهای برقی و صنایع دفاعی، در حال تبدیل شدن به محور سیاستهای صنعتی کشورهاست.بانکهای بزرگ از جمله گلدمن ساکس و بانک آمریکا نیز پیشبینی کردهاند که قیمت مس طی سالهای آینده به دلیل کمبود عرضه و افزایش تقاضای ساختاری، به سطوح بالاتری صعود خواهد کرد.
براساس دادههای موجود، ذخایر جهانی مس در پایینترین سطح دهه اخیر قرار دارد و استفاده از قراضه «Scrap» نیز به دلیل محدودیتهای فنی نمیتواند جایگزین تولید معدنی شود. در نتیجه، چشمانداز بازار مس همچنان صعودی و مستعد نوسانات افزایشی است.
چشمانداز پیشرو: مس در مسیر یک ابرچرخه جدید
با نزدیک شدن به پایان سال ۲۰۲۵، نشانهها حاکی از ورود بازار مس به مرحلهای تازه از ابرچرخه کالایی است. رشد ضعیف عرضه، تداوم سیاستهای حمایتی در آمریکا و افزایش رقابت ژئوپلیتیک بر سر فلزات حیاتی، به مس جایگاهی بیرقیب در میان کالاهای پایه بخشیده است.
تحلیلگران معتقدند این روند نه تنها قیمتها را بالا میبرد بلکه ساختار صنعت معدنکاری را نیز دگرگون میکند. شرکتهای بزرگ با تمرکز بر مس، در پی تثبیت جایگاه خود در زنجیره تامین انرژی آینده هستند؛ زنجیرهای که از کابلهای برق تا خودروهای برقی به مس وابسته است./فلزات آنلاین