با وجود پتانسیل قابل توجه ایران در ذخایر معدنی، بی‌توجهی به فعالیت‌های اکتشاف و استخراج، کمبود مواد معدنی در آینده نزدیک، بسیاری از صنایع معدنی را تهدید می‌کند. خطری که از سیاست‌گذاری غلط نشات می‌گیرد و رفع آن نیازمند بازنگری جدی در استراتژی‌های توسعه‌ای کشور است.
۱۴ سال تا پایان ذخایر سنگ آهن باقی مانده است
رئیس سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی با اشاره به اینکه سرعت در اکتشاف ذخایر پنهان کم است گفت: در برنامه هفتم مقرر شده حدود 1.5 میلیون کیلومتر خطی، برنامه ژئوفیزیک هوابرد داشته باشیم. علیرضا شهیدی گفت: باید با یک حرکت پرشتاب به اکتشاف ذخایر جدید بپردازیم و اگر این اتفاق نیفتد مثلا در زمینه سنگ آهن، بین ۱۰ تا ۱۵ سال دیگر، شاید سنگ آهنی نداشته باشیم که دراختیار صنایع معدنی قرار دهیم.
رضا جدیدی مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی، فن‌آوری اطلاعات و بودجه سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات‌معدنی کشور نیز با اشاره به محدودیت‌های موجود در ذخایر معدنی گفت: ۱۴ سال تا پایان ذخایر سنگ آهن باقی مانده است. جدیدی میزان تولید کانسنگ بوکسیت در سال ۱۴۰۰ را ۸۶۹ هزار تن عنوان کرد و گفت: تا پایان این ماده معدنی نیز ۱۳ سال فاصله داریم.
بسیاری از صنایع معدنی ازجمله زنجیره فولاد با اتکا به ذخایر معدنی احداث شده و توسعه یافته‌اند. اما بی‌توجهی به اکتشاف ذخایر جدید، عملا آینده فعالیت در این صنایع را با اما و اگرهای فراوان روبرو کرده است. بدون تردید تجدیدنظر در فرآیند توسعه صنایع در کشور ضروری است.
۲۴ درصد استعلامات معدنی با مخالفت مواجه می‌شود
۲۴ درصد استعلامات معدنی با مخالفت منابع طبیعی، محیط‌زیست و انرژی اتمی مواجه می‌شود. رضا جدیدی مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و فناوری اطلاعات سازمان زمین‌شناسی گفت: اصلا درصدی از مساحت کشور قابل اکتشاف نیست. بدون تردید این محدودیت مانعی جدی در مسیر فعالیت‌های معدنی کشور است و تجدیدنظر در آن شرط لازم برای تداوم تولید در صنایع مختلف خواهد بود.
صادرات معدن از ۱۲ میلیارد دلار عبور می‌کند
امیر نوژن یونسیان مدیر اقتصادی ایمیدرو با اشاره به برنامه صادراتی این حوزه در امسال، اظهارکرد: به رغم وجود چالش‌ها طی ۱۰ ماه سال ۱۴۰۲ ارزش صادرات معدن و صنایع معدنی از ۱۱ میلیارد دلار عبور کرد. یونسیان ارزش صادرات زنجیره فولاد را بیش از ۴.۹ میلیارد دلار اعلام کرد و گفت: این رقم رشد ۶ درصدی نسبت به مدت مشابه سال قبل داشته است.
بخش معدن و صنایع معدنی می‌توانند سهم قابل اتکایی را در صادرات کشور و ارزآوری بر عهده بگیرند. اما تحقق این هدف نیازمند رفع مشکلات حاکم بر صادرات این محصولات ازجمله تغییر مداوم قوانین و مقررات است.
رشد ۸۰ درصدی حفاری‌های اکتشافی مس
معاون اکتشافات و توسعه معدنی شرکت ملی مس ایران از افزایش۸۳ درصدی میزان حفاری‌های اکتشافی ذخایر مس ایران خبر داد. از ابتدای امسال تا پایان بهمن، ۳۶۷ هزار متر حفاری اکتشافی شده که سال گذشته این عدد ۲۰۰ هزار متر بوده که رشد ۸۳ درصدی را نشان می‌دهد. سال گذشته مجموع ذخایر زمین‌شناسی مس، 19.2 میلیارد تن بود که این ذخایر با حفاری‌های اکتشافی تا پایان بهمن امسال از مرز ۲۰ میلیارد تن گذشته است.
تلاش برای ارتقا حفاری‌های اکتشافی نویدبخش بهبود در اجرای فعالیت‌های معدنی است و بخشی از نگرانی‌های این حوزه را مرتفع می‌کند. امید می‌رود فعالیت‌های اکتشافی در سایر حوزه‌های معدنی نیز جدی گرفته شود. البته نباید فراموش کرد که پیشرفت در این بخش نیازمند تامین تجهیزات مناسب و عمدتا وارداتی است.
تولید ۱۷۰۰ ماشین معدنی در کشور
موسوی معاون صنایع ماشین‌آلات و تجهیزات وزارت صمت گفت: هپکو در سال ۱۴۰۱ برنامه تولید ۳۰۰ و در سال ۱۴۰۲ برنامه تولید ۸۰۰ دستگاه خودرو را دارد، برنامه‌ای که تا امروز محقق شده است. وی از تولید ۱۷۰۰ ماشین معدنی در کشور در سال ۱۴۰۰ خبر داد و گفت: براساس آیین‌نامه دولت هیچ محصول ایرانی نمی‌تواند در رقابت با محصول خارجی با هزینه حمل و پس از پرداخت حقوق گمرکی گران‌تر از محصول مشابه خارجی باشد و نرخ ماشین تولید داخل یا برابر ماشین خارجی است و یا از آن ارزان‌تر است.
بااین‌وجود فعالان بخش معدنی همواره نسبت به کیفیت برخی از ماشین‌آلات معدنی ایرانی گلایه دارند. در همین حال به‌طور مکرر تاکید دارند داخلی‌سازی ماشین‌آلات معدنی در شرایطی که بخش بزرگ و اصلی این تجهیزات از طریق واردات انجام می‌شود، از اساس بی‌معنی است.
کاهش ۲۲ درصدی تولید زغال سنگ در ۱۰ ماهه ۱۴۰۲
در شرایطی که مصرف زغال سنگ افزایش یافته و سال گذشته حدود ۸۰۰ میلیون دلار زغال سنگ وارد کشور شده است، تولید زغال سنگ در ۱۰ ماهه امسال کاهش یافت. مسئله قیمت‌گذاری غیرواقعی زغال سنگ توسط وزارت صمت و اصرار در پایین نگه داشتن قیمت‌ها نسبت به قیمت‌های جهانی آن هم تقریباً حدود یک سوم قیمت‌های جهانی عملاً موجب شده که بسیاری از معادن زغال سنگ از چرخه فعالیت اقتصادی خارج شوند و طبیعتاً نتوانند سود و زیانشان را تنظیم کنند. امسال تقریباً متوسط نرخ زغال سنگ حدود ۵ میلیون تومان بود اما متوسط نرخ تمام شده زغال سنگ وارداتی ۱۶ میلیون تومان است که اختلاف معنا داری دارند.تداوم روند افت تولید در معادن به‌منزله ورد این بخش به مرحله زیان و تحمیل خسارت جدی به تولید و تولیدکننده است.
افزایش ۳.۶ درصدی مصرف ظاهری فولاد ایران در ۱۰ ماهه سالجاری
براساس گزارش آماری انجمن فولاد در ۱۰ ماهه امسال، مصرف ظاهری فولاد میانی (بیلت و بلوم و اسلب) به ۲۰ میلیون و ۷۸۰ هزار تن رسید. در بخش فولاد میانی، ۱۲ میلیون و ۵۸۱ هزار تن سهم مصرف ظاهری بیلت و بلوم و ۸ میلیون و ۱۹۹ هزار تن سهم مصرف ظاهری اسلب بوده است. مصرف ظاهری بیلت و بلوم افزایش ۱۰.۶ درصدی داشته و مصرف ظاهری اسلب هم ۶ درصد کاهش داشته است. رشد مصرف ظاهری مقاطع تخت فولادی مثبت ۴.۷ درصد و رشد مصرف ظاهری مقاطع طویل فولادی منفی ۲.۶ درصد اعلام شده است.
ظرفیت ساخت پروژه‌های نیروگاهی برق صنایع از ۱۷ هزار مگاوات فراتر رفت
ظرفیت کل پروژه‌های نیروگاه‌های جدید برق صنایع و معادن با راهبری ایمیدرو به ۱۷۱۲۲ هزار مگاوات رسید. پیش از این (طبق تفاهم‌نامه اولیه وزارتخانه‌های صمت و نیرو) ظرفیت پروژه‌های نیروگاهی جدید که توسط صنایع بزرگ کشور ساخته خواهد شد؛ ۱۰ هزار و ۸۲۵ مگاوات بود.
محدودیت در تامین برق صنایع به چالشی جدی برای تولیدکنندگان بدل شده است. چالشی که پیش‌بینی می‌شود در سال‌های آتی شدت گیرد. در چنین موقعیتی بسیاری از صنایع معدنی موظف به ساخت نیروگاه و توسعه صنعت برق شده‌اند؛ اما نباید فراموش کرد که این دست اقدامات و تامین زیرساخت در رده وظایف حاکمیتی است./ معدن نیوز