به گزارش عیار معدن، پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که تولید جهانی پلاتین در سال ۲۰۲۵ به دلیل کاهش تولید در آفریقای جنوبی و روسیه کاهشی خواهد بود و با وجود افزایش نسبی تولید در زیمبابوه و کانادا، کسری عرضه این فلز گرانبها ادامه خواهد یافت.براساس پیش‌بینی‌ها در ادامه سال ۲۰۲۵ تولید جهانی پلاتین به دلیل کاهش تولید در آفریقای جنوبی و روسیه کاهشی خواهد یافت. این فلز گرانبها در ساخت جواهرات، مبدل‌های کاتالیست خودرو، تجهیزات پزشکی، ابزارهای آزمایشگاهی، صنایع هوافضا و سوخت موتور جت کاربرد گسترده‌ای دارد.
تولید پلاتین در آفریقای‌جنوبی با کاهش ۳/۱درصد پیش‌بینی می‌شود که دلایل آن شامل چالش‌های عملیاتی، تعطیلی معادن، فرسودگی تجهیزات و… است. قابل توجه است که شرکت Sibanye-Stillwater طی ۱۸ماه گذشته تغییرات ساختاری چشمگیری را تجربه و معادنی که ضررده بودند را تعطیل کرده است.
در روسیه نیز تولید پلاتین به ۲/۰درصد کاهش در سال ۲۰۲۵ می‌رسد. این کاهش عمدتا به تعطیلی مرحله اول معدن Oktyabrsky مربوط می‌شود که ظرفیت آن ۶میلیون تن در سال است. اگرچه مرحله دوم این معدن با ظرفیت ۲میلیون تن در سال قرار است در سال ۲۰۲۶ آغاز به کار کند اما نمی‌تواند کاهش فوری سال۲۰۲۵ را جبران کند.
از سوی دیگر تولید پلاتین در زیمبابوه در سال۲۰۲۵ با رشد نسبی مواجه خواهد شد. بهبود عملیات در معادن Zimplats و Mimosa و همچنین افزایش برداشت از نواحی غنی‌تر به افزایش تولید کمک خواهد کرد. همچنین از کانادا و آمریکا انتظار می‌رود رشد جزئی تولید را تجربه کنند که ناشی از بهبود بهره‌وری عملیاتی و اقدامات بازسازی است.
در آینده، تولید جهانی پلاتین پیش‌بینی می‌شود که رشد ثابتی از سال ۲۰۲۵ تا ۲۰۳۰ داشته باشد، با نرخ رشد مرکب سالانه ۹/۰درصد و رسیدن به ۴/۶میلیون اونس تا سال ۲۰۳۰. در ادامه باید گفت که تولید آفریقای‌جنوبی به دلیل چالش‌های ساختاری در سطح فعلی باقی خواهد ماند در حالی که تولید روسیه با نرخ رشد مرکب منفی ۲/۰درصد کاهش خواهد یافت که عمدتا ناشی از کاهش تولید در معدن Oktyabrsky است. در مقابل زیمبابوه رشد ۲/۲درصد را تجربه خواهد کرد که با حمایت از معادن Karo و Mupani همراه است. تولید کانادا نیز تا سال ۲۰۳۰ دوبرابر خواهد شد که به دلیل پروژه‌های Marathon و Victor-Capre است و آمریکا با بهبود بهره‌وری عملیاتی، تولید پایداری خواهد داشت.
این فلز در نهشته‌های آبرفتی به خصوص نهشته نیکل یافت می‌شود. همچنین یک فرآورده ثانویه مس و نیکل محسوب می‌شود. بیشترین ذخیره پلاتین در معادن سنگ‌های آذرین بوچولد در آفریقای‌جنوبی است. برمبنای گزارش سازمان زمین‌شناسی ایالات متحده آمریکا، مهم‌ترین کشورهای تولید‌کننده پلاتین در جهان آفریقای‌جنوبی، روسیه و زیمباوه هستند. مجموعه معادن سنگ‌های آذرین بوچولد در آفریقای‌جنوبی بیشترین تولید و ذخیره پلاتین و دیگر سنگ‌های گروه پلاتین دنیا را به خود اختصاص داده‌اند. معدن سنگ‌های آذرین نیکل و مس در نزدیکی شهر نوریلسک در روسیه و معدن نیکل حوضه سادبری در کانادا که بر اثر برخورد شهاب‌سنگ ایجاد شده است، دو ذخیره‌گاه عمده دیگر پلاتین به‌شمار می‌آیند. سنگ‌های معدن سادبری تنها ۵/۰گرم در هر تن پلاتین دارند و حجم عظیم استخراج نیکل این معادن است که تولید پلاتین را اقتصادی می‌کند. معادن کوچک‌‌تری هم در ایالت‌های غربی آمریکا قرار دارند. معدنی در کلمبیا که از زمان پیش از ورود اروپاییان از آن برداشت می‌شده است نیز همچنان به تولید خود ادامه می‌دهد. همچنین معدن نیکل حوضه سادبری در کانادا و در نزدیکی شهر نوریلسک در روسیه معدن سنگ‌های آذرین نیکل و مس دو ذخیره‌گاه بزرگ دیگر این فلز هستند. روسیه، کانادا، زیمباوه و آمریکا در رتبه‌های بعدی تولید پلاتین قرار دارند اما بزرگ‌ترین مصرف‌کننده پلاتین در جهان چین است. این کشور با مصرف تقریبی ۲/۶۷ تن، بزرگ‌ترین مصرف کننده پلاتین در جهان به شمار می‌آید. در بازار پلاتین، چین شاهد افزایش شدید واردات بوده است. در ماه آوریل، واردات پلاتین این کشور به ۵/۱۱تن رسید که بیشترین میزان طی یک سال گذشته است. این افزایش به دلیل پایداری نسبی قیمت پلاتین در مقایسه با طلا بوده است. در شهر شنژن تعداد فروشندگان پلاتین سه‌برابر شده و تقاضا به حدی افزایش یافته که کارگاه‌ها با صف‌های طولانی تولید مواجه شده‌اند. افزایش قیمت طلا و نوسانات شدید آن باعث شده بسیاری از فروشندگان سنتی طلا به تولید و فروش پلاتین روی آورند. با این حال ساخت جواهرات پلاتین نیاز به مهارت‌های متفاوتی دارد که کار را برای این تغییر مسیر دشوار کرده است. به نظر می‌رسد تقاضا برای پلاتین در بازار خودرو نیز افزایش یابد زیرا با کند شدن روند استفاده از خودروهای الکتریکی، خودروهای دیزلی که از پلاتین در کاتالیزورها استفاده می‌کنند، همچنان در بازار باقی خواهند ماند.
پلاتین یکی از متراکم‌ترین عناصر فلزی و حدود دوبرابر متراکم‌تر از سرب و بسیار پایدار است. این فلز هادی خوبی برای جریان الکتریسیته بوده و نرم و قابل انعطاف است. این عنصر مقاومت بسیار بالایی نسبت به خوردگی دارد و حتی در محیط‌های بسیار داغ نیز این ویژگی را حفظ می‌کند که از این رو یک فلز نجیب محسوب می‌شود. نقطه ذوب پلاتین یک‌هزار و ۷۶۸درجه سانتی‌گراد و نقطه جوش آن ۳هزار و ۸۲۵درجه سانتی‌گراد است و همچنین خاصیت کاتالیزوری این فلز بسیار بالاست. از دیگر ویژگی‌های ممتاز این فلز، پایداری در برابر واکنش‌های شیمیایی و دماهای بالا و خاصیت پایدار الکتریکی است که از تمامی این ویژگی‌ها در صنعت استفاده می‌شود. پلاتین در مجاورت با هوا در هیچ درجه‌ای اکسید نمی‌شود اما توسط سیانیدها، هالوژن‌ها، گوگرد و بازهای قوی خورده می‌شود. این فلز در اسید هیدروکلریک و اسید نیتریک حل نمی‌شود اما به راحتی در محلول تیزآب سلطانی حل می‌شود و اسید کلروپلاتینیک را به وجود می‌آورد.
پلاتین از نادرترین عناصر در پوسته زمین و غلظت آن فقط پنج در میلیارد است. این فلز به صورت آزاد در طبیعت وجود دارد و همراه دیگر فلزهای خانواده پلاتین یعنی پالادیوم، روتنیوم، رودیوم، ایریدیوم و اسمیوم دیده می‌شود که همگی این شش‌عنصر ویژگی‌هایی شبیه به‌هم دارند و عناصری بسیار نادر هستند.
گفتنی است، نام پلاتین از واژه اسپانیایی پلاتینا به معنی نقره کوچک گرفته شده است. اولین بار بومیان اکوادور این فلز را از شن‌های رودخانه به دست آوردند و از آن در ساخت طلا و جواهر استفاده کردند. بنابراین از پلاتین در ساخت جواهرات و مبدل‌های کاتالیست استفاده می‌شود. همچنین در تجهیزات پزشکی و دندانپزشکی، تجهیزات حرارت‌سنج برای کوره‌های الکتریکی، ابزارهای مخصوص آزمایشگاهی، پوشش موشک‌ها، دستگاه‌های مقاوم در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی، سوخت موتور جت و… کاربرد دارد. همچنین کاربرد دیگر پلاتین در ساخت مبدل‌های کاتالیست خودروهاست که گازهای سمی تولید شده از احتراق سوخت موتور را به دی‌اکسید کربن و اکسیژن تبدیل می‌کند. / جهان صنعت