در خیابان‌های شهر‌های معدنی ایران، امید دوباره در رفت و آمد است. خیابان‌هایی که تا چند سال پیش با تعطیلی معادن کوچک، بوی رکود اقتصادی می‌دادند، حالا با احیای صد‌ها معدن کوچک مقیاس، نشانه‌های رونق و امید را با خود آورده‌اند.
به گزارش عیار معدن و به نقل از معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صمت در سال گذشته در ایران حدود ۴۹۳ معدن کوچک مقیاس احیا، فعال شده یا توسعه یافته است که از این تعداد، ۳۷۸ معدن احیا و فعالسازی شده و ۱۱۵ معدن به مرحله توسعه رسیده‌اند.
معادن کوچک مقیاس به معادنی گفته می‌شود که با سرمایه گذاری کمتر و ظرفیت کوچکتر نسبت به معادن بزرگ فعالیت می‌کنند. این معادن معمولاً با تجهیزات ساده‌تر و روش‌های کمتر مکانیزه بهره برداری می‌شوند و می‌توانند فرصت‌های اشتغال زیادی به ویژه در مناطق روستایی فراهم کنند.
چرا معادن کوچک مقیاس مهم هستند؟
معادن کوچک غالباً در مناطق کمتر توسعه یافته مستقرند و با فعال شدن، ضمن ایجاد اشتغال محلی، به توسعه و رشد اقتصادی و کاهش مهاجرت به شهر‌ها کمک می‌کنند. فعالسازی این معادن علاوه بر تأمین مواد اولیه بسیاری از صنایع، وابستگی کشور به واردات کالا‌های معدنی خاص را کاهش می‌دهد و تولید ناخالص داخلی غیرنفتی را ارتقا می بخشد.
به گفته آقای وجیه الله جعفری از معاون امور معادن و صنایع معدنی وزارت صمت بیش از ۹۸ درصد معادن کشور کوچک و متوسط هستند و سهم قابل توجهی در اشتغال و تولید کشور دارند. به طور کلی معادن کوچک مقیاس حدود ۸۵ درصد اشتغال و ۶۵ درصد سهم تولید معادن کشور را تشکیل می‌دهند. دولت برنامه‌های گسترده‌ای برای احیا و توسعه این معادن از جمله ارائه بسته‌های پیشنهادی سرمایه گذاری و برگزاری مزایده‌های معدنی برای جذب سرمایه گذاری انجام داده است.
اقتصاد مقاومتی و تاب آوری اقتصادی
در شرایط تحریم‌ها و محدودیت‌های خارجی، سیاست احیای معادن کوچک بستر “اقتصاد مقاومتی” را فراهم کرده است. این معادن با اتکا به توان محلی و منابع داخلی، سهم مهمی در مقاوم سازی اقتصاد ملی ایفا می‌کنند و آسیب پذیری کشور در برابر شوک‌های خارجی را کاهش داده‌اند. برنامه‌های حمایتی دولت در زمینه تسهیل ورود ماشی نآلات، آموزش بهره برداران و ارائه بسته‌های سرمایه گذاری، الگویی موفق برای عملیاتی کردن اقتصاد مقاومتی در حوزه معدنکاری بوده است.
جهش تولید و رشد تولید ناخالص داخلی غیرنفتی
تجربه احیای معادن کوچک در ۱۴۰۳ تا ۱۴۰۴ نشان داده که هر معدن کوچک فعال شده، علاوه بر اشتغال مستقیم، زنجیر‌های از تولید، حمل ونقل، خدمات و صادرات را فعال می‌کند. افزایش سهم معادن کوچک در تولید مواد معدنی محور‌هایی مانند سنگ آهن، مس و تزئینی نه تنها به رشد تولید ناخالص داخلی غیرنفتی کشور کمک کرده بلکه منجر به افزایش صادرات محصولات فرآور یشده، جذب سرمایه گذاری جدید و تحرک طرح‌های عمرانی و صنعتی در مقیاس ملی شده است.
استمرار شتابدهی به احیای معادن کوچک مقیاس و برخورد با موانع حقوقی و اجرایی، مسیر جدیدی را برای توسعه اقتصاد ایران ترسیم کرده است؛ مسیری که در آن هر معدن کوچک یک نقطه امید برای یک جامعه محلی و یک گام بلند برای شکوفایی اقتصاد ملی به شمار می‌رود. فعالان حوزه معدن امیدوارند که با تدوام حمایت‌های دولتی و آزادسازی ظرفیت‌های بالقوه، روند جهش تولید در نیمه دوم ۱۴۰۴ و سال‌های آینده ادامه یابد و ایران در جایگاه قطب معدنی منطقه بدرخشد.معادن کوچک، گره گشای تولید و نقطه عطف اقتصاد مقاومتی ایران؛ داستانی از امید، ابتکار و مقاومت که هر روز در خاک این سرزمین نوشته می‌شود.